Kaldırma Araçlarında Güvenlik ve Bakım

Yük Taşıma Araçlarında Güvenlik

Yazar;Halil Kale, halil_kale@hotmail.com

İşyerlerinde yapılan işlerin önemli bir safhası da üretilen ürünün bir yerden başka bir yere taşınmasıdır bu taşıma işi genellikle kamyon, tır, minibüs gibi taşıma araçlarıyla sağlanmaktadır. 6331 sayılı iş kanununa göre yük taşıma araçları işyerinde üretilen malın nitelik yönünden bağlı ve aynı yönetim altında örgütlenen yer olduğu için işyerinden sayılmaktadır ve burada yaşanan kazalar iş kazası sayılmaktadır. Bu durumda işverenler yük taşıma araçlarında gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler.

İşyerinde kullanılacak yük taşıma araçlarında şu genel özellikler olmalıdır;

• Güvenli olmalı
• İş için uygun olmalı
• Güvenli sürülebilmeli
• Güvenli olarak kabine ulaşılabilmeli
• Düzenli olarak bakımı ve kontrolü yapılmalı

 Güvenli Araç

Güvenli araçlarda şu özellikler bulunmalıdır;

• Kullanıcı için iyi bir görüş alanı olmalıdır.
• Korna sinyal vs. uyarı sistemleri olmalıdır.
• Emniyet kemeri ergonomik olmalı ve iş ihtiyaçlarını karşılamalıdır.
• Aracın tehlikeli ve hareketli kısımlarında kullanıcının veya 3. Kişilerin ulaşmaması için koruyucular bulunmalıdır.
• Kullanıcı kolayca araca girip çıkabilmelidir.
• Ağır hava koşullarına(rüzgar, toz, yağmur, kar vs.) karşı önlemleri alınmış olmalıdır.
• Devrilmeye karşı sürücüyü ve 3. Kişileri koruyacak önlemler alınmış olmalıdır.
• Aracın istemsiz hareket etmesine karşı önlem alınmış olmalıdır.
• Araç her türlü ışık koşullarında görülebilir olmalıdır.
• Kullanıcının rahatça etrafının görebileceği far sistemi olmalıdır.

Güvenli Hareket

Aynalar

Araçlarda yan aynaların yanı sıra kör noktaların da görünmesini sağlayacak ekstra aynalar bulunmalıdır. Yan aynalar özellikle büyük araçlarda aracın yan kısımlarının da görülmesine olanak sağlamalıdır.

Temiz Görüş

Kullanıcılar ön camı, aynaları vb. görüş kısımlarını kapatacak şekilde malzeme yerleştirmemelidirler. Aynalar ve camlar temiz tutulmalı ve kırık olanlar değiştirilmelidir.

Bazı büyük araçlarda sürücü kabininden görüş çok iyi olmayabilir. Yan camlardan görüş kısıtlı olabilir. Araçta bulunan yükler görüşü kısıtlayabilir. Damperli araçlarda damper kalkınca görüş kısıtlanabilir risk değerlendirmesinde tüm bu durumlar değerlendirilmeli ve en aza indirilmelidir.

Kamera

Araç içi ekranlar sürücünün aracın arkasını rahatça görmesini sağlar, kör noktaların görülmesini sağlar. Zıt renklerin az olduğu yerlerde renkli kameralar daha iyi görüntü sağlarken siyah beyaz kameralar ışığın az olduğu yerlerde daha iyi görüntü sağlarlar geceleri ise kızılötesi kamera sistemleri iyi görüntü sağlamaktadırlar.

Kamera ekranları parlaklık ve renk seviyeleri ayarlanabilir olmalıdır bu sayede değişik ışık ve renk ortamlarında görüş iyileştirilebilir.

Mümkünse kamera aracın arka orta üst kısmına 1 adet veya üst yan kısımlara 2 adet şeklinde yerleştirilebilir bu arka taraf için en geniş görüş açısını verecektir ayrıca kamerayı tozdan, çalınmadan vs . koruyacaktır.

Kameranın Sınırları; Kamera aşırı karanlık ortamdan aşırı aydınlık ortama geçtiğinde alışmak için zamana ihtiyaç duymaktadır, kamera lensleri hızlı kirlenebilmektedir, sürücüler uzaklık veya yüksekliği anlamakta zorlanmaktadır.

Diğer Sistemler

Radar;Radar sistemleri açık alanda araç kullanırken engellerden haberdar olmak için kullanışlıdır.

Geri vites alarmları; Geri vites alarmları alanda kullanılırken çalışanları rahatsız edebilmektedir veya çok fazla aracın olduğu yerlerde duyarsızlık oluşabilmektedir aynı zamanda oturum yerlerine yakın yerlerde mahalle sakinlerini de rahatsız edebilmektedir. Geri vites alarmına karar verilirken bu durumlar risk değerlendirmesinde değerlendirilmelidir.

Bakım, Kontrol ve Onarım

Kontrol

Günlük Kontrol;

Sürücüler her vardiyada tekerlekleri, lambaları, çalışma sistemini kontrol etmelidir. Sürücülere kontrol için eğitim verilmeli ve nelere bakacaklarına dair bir çeklist verilmelidir.

Planlı Bakımlar;

Tüm araçlar belirli periyotlarda veya belirli km. yaptıktan sonra genel kontrol ve bakımları yapılmalıdır, bu bakımlarda üreticinin verdiği talimatlara uyulmalıdır.

Genel Bakımlarda Özellikle;

• Frenler
• Dreksiyon
• Tekerlekler
• Aynalar, camlar ve görüş ekipmanları
• Silecekler
• Uyarı sistemler(korna, geri vites uyarısı vs.)
• Tekerlekler basamaklar
• Borular, pnömatik, hidrolik sistemler, kaldırma, hareket ettirme ekipmanları vs.
• Özel güvenlik donanımları, kontrol kilitleyiciler, hareket önleyiciler vs. kontrol edilmelidir.

Araç bakım yapılırken dikkat edilecek hususlar;

• Frenler aktif olmalıdır.
• Tekerleklerin önünde durdurucular olmalıdır.
• Motor frenle veya boşta çalıştırılmalıdır.
• Kaldırılan parçaların düşmemesi için takoz koyulmalıdır.
• Tekerlekler tekerlek kafesinde şişirilmeli ve şişirme aparatı basınç kontrollü olmalıdır.
• Tekerlek etrafında kaynak vs gibi işler yapılacaksa mutlaka havası inik bile olsa tekerlekler sökülmelidir.
• Araçların depoları sökülürken veya temizlenirken patlama riski göz önünde bulundurulmalı ve bunun gibi kısımlara sıcak malzeme yaklaştırılmamalıdır.
• Akülerin kısa devre yapmasından kaçınılmalı aküler iyi havalandırılmış yerlerde şarj edilmeli ve asit kaçağına karşı uygun kişisel koruyucu donanımlar özellikle asite dayanıklı eldivenler kullanılmalıdır.
• Çalışanların kavarama veya fren sistemlerini tamir ettiği sırda asbest solumadıklarından emin olunmalıdır.
• Sadece uygun eğitimi olan kişilere bakım yaptırılmalıdır.

Araç Modifiyesi

• Araçlar kullanım amacına göre değişiklik yapılırken iyi planlama yapılmalıdır.
• Yapılan değişimin aracın gövde yapısını zayıflatmaması gerekir.
• Aracın şasisinde üreticinin onayı olmadan delik açılmamalıdır.
• Yakıt tankı gibi tehlikeli parçalarda değişikliğe gidilmemelidir.

Kaynak:

• Vehicles at Work http://www.hse.gov.uk/workplacetransport/vehicles/index.htm