Devamsızlık Sonucu Fesihte Kıdem Tazminatı
Yazar;Halil Kale, halil_kale@hotmail.com
İş sözleşmeleri her şeyden önce iki tarafın imzaladığı bir sözleşmedir ve bu sözleşmeler kanunda öngörülen tazminatlar ödenmesi koşuluyla her zaman tek taraflı olarak sonlandırılabilir. İşçiler zaman zaman işe devamsızlık yapabilmektedir. Bu devamsızlıkların çeşitli nedenleri olabilmektedir, 4857 sayılı iş kanunu bu devamsızlıklar ile ilgili çeşitli kurallar getirmiştir devamsızlıkların bir kısmında işverene haklı nedenle fesih hakkı tanmış bir kısmında ise işverenin tazminat ödemeksizin sözleşmeyi feshedemeyeceğini belirtmiştir. İş kanununda devamsızlıkla ilgili hükümler işçinin kusurundan kaynaklanması ve işçinin kusurunun olmaması durumlarında farklılık göstermektedir.
Hastalık veya Kaza Dolayısı ile Devamsızlık Durumu
İşçilerin kendi hastalığı veya kaza geçirmesi durumunda iş sözleşmesinin feshedilip feshedilemeyeceği kanunda çeşitli durumlar için açıklanmıştır.
İşçi kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması veya engelli hâle gelmesi durumunda hastalık veya engellilik halinden dolayı devamsızlık ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürerse (İş Kanunu Madde: 25/1 a), işçinin iş sözleşmesi derhal feshedilebilir, işçi bu durumda kıdem tazminatı alabilir, işe iade davası kabul edilmez ve ihbar tazminatı alamaz.
İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda veya İşçinin hastalık, kaza gibi hallerinde.(İş Kanunu Madde: 25/1 b), ;
- Kıdemi 6 aydan az ise 8 hafta sonra
- 6 ay 1,5 yıl arası ise 10 hafta sonra
- 1,5 yıl 3 yıl arasında ise 12 hafta sonra
- 3 yıldan fazla ise 14 hafta sonra feshedilebilir. Bu durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanır, ihbar tazminatı alamaz.
Yukarıda belirtilen sürelerden önce işçinin sözleşmesi feshedilirse işçi kıdem ve ihbar tazminatı talep edebilir ve iş güvencesi kapsamında ise işe iade davası açabilir.
İşçinin doğum ve gebelik hallerinde ise doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere 16 haftalık doğum iznini kullandıktan sonra 6 hafta daha rapor alıp devamsızlık yaparsa işçinin sözleşmesi haklı nedenlerle ihbar tazminatı vermeden, kıdem tazminatı verilerek feshedilebilir. Söz konusu sürelerden önce feshedilirse işçi kıdem ve ihbar tazminatı talep edebilir ve iş güvencesi kapsamında ise işe iade davası açabilir.
İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde(İş Kanunu Madde: 25/4);
- Kıdemi 6 aydan az ise 2 hafta sonra
- 6 ay 1,5 yıl arası ise 4 hafta sonra
- 1,5 yıl 3 yıl arasında ise 6 hafta sonra
- 3 yıldan fazla ise 8 hafta sonra feshedilebilir. Bu durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanır, ihbar tazminatı alamaz.
Yukarıda belirtilen sürelerden önce işçinin sözleşmesi feshedilirse işçi kıdem ve ihbar tazminatı talep edebilir ve iş güvencesi kapsamında ise işe iade davası açabilir.
İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi(İş Kanunu Madde: 25/2 g) durumunda kıdem ve ihbar tazminatı vermeksizin iş sözleşmesi sona erdirilebilir. Burada dikkat edilmesi gereken haklı bir sebebe dayanan devamsızlıklarda bu maddeye dayanarak iş sözleşmesinin feshedilemeyeceğidir. Haklı sebeplerin neler olduğu kanunda belirtilmemiştir. Hangi durumların haklı sebep oluşturabileceği Yargıtay kararlarında belirtilmiştir. Yargıtay kararlarına göre haklı sebep oluşturabilecek durumlar;
- İşçinin babasının kalp rahatsızlığı geçirmesi ve tedavisinin devam etmesi(9.Hukuk Dairesi 2009/49614 E. 2012/9973 K.)
- Tıbbi olarak belgelendirmek şartıyla işçinin eşinin yüz felci geçirmesi (9. Hukuk Dairesi 2012/11899 E. 2014/16708 K.)
- İşçinin çocuğunun rahatsızlanması (9. Hukuk Dairesi 2011/15563 E. 2013/16484 K.)
- İşçinin ayağını burkması (9. Hukuk Dairesi 2006/14632 E. 2006/33653 K.)
- İşçinin eşinin lösemi hastası olması ve tedavi görmesi (9. Hukuk Dairesi 2006/14747 E. 2006/33223 K.)
- İşçinin eşinin kaza geçirmesi ve hastanede refakatçi kalması (9. Hukuk Dairesi 2007/22612 E. 2008/17906 K.)
- İşçinin babasının hayati tehlike oluşturacak hastalığının olması ve işçinin refakat etmesi (9. Hukuk Dairesi 2009/26682 E. 2011/42446 K.)
- İşçinin raporlu olduğu sürede yurtdışına çıkması haksız nedenle devamsızlık oluşturmaz(22. Hukuk Dairesi 2012/23216 E, 2013/12213 K.)
Deneme süreli iş sözleşmelerinde ise işçi deneme süresi içerisinde hastalanır veya kaza geçirirse işveren ihbar süresini beklemeden deneme süresi içerisinde ihbar tazminatı vermeden işçiyi işten çıkarabilir. (İş Kanunu Madde:15)
