YEŞİL BİNALAR
Yazar;Emine Kale
Gelişen ve değişen dünyanın düzenine ayak uyduran insanoğlunun artan faaliyetlerinin sonucunda çevreye verdiği zararda zamanla artmaktadır. Bu zararların en başında enerjinin ve kaynakların kontrolsüz kullanımı gelmektedir. Artan çevresel sorunların insanoğluna etkilerinin de artması ile birlikte sürdürülebilirlik kavramı ön plana çıkmıştır. Çevresel açıdan sürdürülebilirlik doğal kaynakları tüketmeden bugünün gereksinimlerini karşılamak ve gelecek nesillerinde kendi gereksinimlerini karşılama olanağını ellerinden almamak manasına gelmektedir. Temelinde var olan kaynakları en verimli şekilde kullanma ilkesi vardır. Çevresel açıdan sürdürülebilirliği destekleyebilecek en önemli uygulamalardan birisi yeşil binalardır. Yeşil bina, yer seçimi, tasarım, inşaat, işletme, bakım, tadilat, yıkım ve atıkların bertarafını kapsayan yaşam döngüsü boyunca sürdürülebilir, enerji verimli, doğayla uyumlu ve çevreye asgari düzeyde zarar veren binayı anlatır.
Yeşil bina ilgili çeşitli değerlendirme sistemleri bulunmakla birlikte en yaygın olarak kullanılan çeşitlerinden biri LEED (Leadership in Energy and Environmental Design)’dir. Amerikan Yeşil Binalar Konseyi tarafından ilk defa 1998’de binaları sertifikalandırmaya başlayan LEED değerlendirme sistemi inşaat sektörünün sürdürülebilirlik konusunda kendisini geliştirmesi amacıyla ortaya çıkmıştır.
LEED süreci, projenin Amerikan Yeşil Binalar Konseyine (USGBC) kaydının yapılmasıyla
başlamaktadır. Daha sonra tasarım ve inşaat aşamalarında gerekli dokümantasyon toplanıp ön değerlendirme için USGBC’ye gönderilmektedir. Ön değerlendirme sonuncunda USGBC bazı krediler için proje takımından ek bilgi isteyebilir. Proje takımının bilgileri 15 iş günü içerisinde toparlaması ve göndermesi gerekmektedir. Bunu takiben son değerlendirme yapılır ve sonrasında sertifika düzeyi belirlenerek ilgili gruplara bildirilir. Sertifikanın geçerliliği konusunda USGBC’nin bir sınırlaması yoktur. Yani sertifika bir kere alındıktan sonra tekrar alınması gerekmemektedir. LEED 2016 versiyonunda dokuz adet ana başlıkla değerlendirme yapılmaktadır.Bunlar:
- Bütünleşik Süreç Yönetimi,
- Konum ve Ulaşım,
- Sürdürülebilir Alanlar,
- Su Verimliliği,
- Malzeme ve Kaynaklar,
- Enerji ve Atmosfer,
- İç Mekan Çevre Kalitesi,
- Tasarımda Yenilik
- Bölgesel Öncelik
LEED sertifikasyonunda dört kademe sertifika bulunmaktadır. Tüm kategorilerden tam puan alındığında maksimum 110 puan alınabilir. 40-49 puan aralığı Sertifikalı, 50-59 puan aralığı Gümüş, 60-79 puan aralığı Altın ve 80-110 puan puan aralığı Platin LEED sertifikalarıyla ödüllendirilir.
Yeşil Bina Uygulamaları
- Su tüketiminde peyzaj alanlarının etkisi düşünülerek az su tüketen çalı, yer örtücü bitkiler tercih edilmesi
- Saha için araç yollarında asfalt yerine beton kullanılarak ısı adası etkisi düşürülmesi.
- Toplu taşımaya teşvik edilip bina çalışanlarının tamamı için servis sağlanarak karbon salınımı azaltılması.
- Çatı yağmur suyu toplanarak peyzaj sulama ve klozetlerde kullanılması.
- Çatlarda yansıtıcı etkisi yüksek malzeme kullanılması.
- Düşük kapasiteli klozetler pisuarlar lavabo evye ve duş bataryaları kullanılması.
- Binanın ısıtma ve soğutma sistemleri için yüksek verimli kazanlar kullanılması.
- Doğal kaynakları korumak adına eri dönüşüm ile üretilmiş malzeme kullanılması
- Fosil yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynakları kullanılması
- Küresel ısınmaya daha az etki eden ozon tabakasına zarar vermeyen ısıtma ve soğutma sistemleri gazları kullanılması
- İzolasyon sistemleri ile ısıtma soğutma maliyetlerinin ve karbondioksit salınımının azaltılması
- Doğal aydınlatmadan faydalanma
- Yenden kullanma yeniden kullanma yapılamadığı durumlarda geri dönüşüm yapma
Kaynaklar
Somalı B.,Ilıcalı E., LEED ve BREEM Uluslararası Yeşil Bina Değerlendirme Sistemleri Değerlendirilmesi., IX. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Seminer Bildirisi
Sev, A. Ve Canbay, N. (2009). Dünya Genelinde Uygulanan Yeşil Bina
Değerlendirme Ve Sertifika Sistemleri; Yapı Dergisi, Yapıda Ekoloji
Eki, Türkiye.
Arslan N.C., (2015) Yeşil Bina Projelerinde Tasarım Süreci İçin Bir Yaklaşım: LEED V4 Sertifikalı Süreci Modeli,Türkiye
Keleş Ruşen, Hamamcı Can, Çoban Aykut, Çevre Politikası, İmge Kitapevi Yayınları,2009
