İş Güvenliği Konusunda Çalışanları Motive Etmek; Saha Çalışması Örneği
Yazar;Halil Kale, halil_kale@hotmail.com
İş güvenliği, işyerinde bulunan riskleri minimiz etmek ve çalışanları vücut bütünlüğünü ve sağlıklarını tehdit edecek riskleri önlemek ile sağlanır. Güvenli bir işyerini sağlama işinin merkezinde ise çalışanların motivasyonu bulunmaktadır.
Mevzuatımızda çalışanların karşılaşabilecekleri riskler konusunda bilgilendirilmesi, eğitilmesi ve onlara danışılması önemli bir yer kaplamaktadır. İletişim ve danışma çalışanların motivasyonu açısından çok önemlidir, özellikle bu bilgilendirme ve danışma işi sırf kanun istiyor diye değil sağlıklı ve güvenli bir ortam oluşturma konusunda samimi bir yaklaşımla yapılırsa daha etkili olacaktır. Kanunda öngörülen çalışanların endişelerini, görüşlerini, fikirlerini özgürce paylaştıkları ve bu paylaşım ile iş güvenliği kültürünün oluşturulduğu daha güvenli bir işyeri ortamı oluşturmaktır. Çalışanlara danışıldığı özgürce fikirlerini paylaşabildikleri durumlarda işyeri güvenliğinin arttığı yönünde çalışmalar bulunmaktadır.
Çalışanlara danışma işi çok fazla bürokratik işlemlere kısıtlanmamalıdır, eğer küçük bir işyeri söz konusu ile çalışanların fikirleri yazıya dahi dökülmeden, söz ile alınabilir. Bazen çok basit işlemler karmaşık işlemlerden daha yararlı olabilmektedir. Çalışanlarla zaman geçirmek ve konuşma zamanları ayırmak bu durumda önemlidir.
Danışma işverenlerin otoritesini sarsmaz hala son karar vericiler işverenlerdir fakat çalışanları karar prosesinin içine sokmak onları değerli hissettirir ve kararlara saygı duymalarını sağlar.
Hazırlık Aşaması
Çalışanlarla Neden Konuşulmalıdır?[1]
- Çalışanların karar alma sürecine katıldığı işyerlerinde katılmadığı işyerlerine göre daha az kaza yaşanmaktadır.
- İş güvenliği yönetimine çalışanların katıldığı işyerlerinde iş güvenliği açısından daha iyi bir hava oluşmaktadır, bir çalışmada[2]; İş güvenliği açısından iyi performans gösteren işyerlerinde çalışanların %77’si iş güvenliği yönetimine katıldığını belirtmekte iken İş güvenliği açısından iyi performans gösteren işyerlerinde bu oran %20’lere kadar düşmektedir.
- İşyerlerinde sıkça rastlanan düşme gibi kazaların önlenmesinde alınan tedbirler çalışanları ile iletişimin iyi olduğu işyerlerinde %76 etkililik, çalışanları ile iletişimin kötü olduğu veya hiç olmadığı işyerlerinde %40 etkililik göstermektedir.
- Sıkça rastlanan kazalar konusunda bilinçlenme çalışanları iyi motive olduğu işyerlerinde %62 oranlarında iken çalışanları iyi motive olmadığı işyerlerinde %28 oranlarındadır.
- Ayrıca çalışma göstermiştir ki iş sağlığı ve güvenliği kurulunda bulunan üyelerin bir kısmını çalışanların seçtiği işyerinde kazalar kurulda seçilen üyenin olmadığı işyerlerine oranla daha azdır.
- Çalışanlara danışılması konusundaki yasal zorunluluğun yanı sıra çalıştığı ortamı herkesten daha iyi tanıyan çalışanlar iş sağlığı ve güvenliği önleminin seçilmesi açısından daha isabetli kararlar vermektedirler. Çalışnlarla konuşma, çalışanları dinlemek, fikirlerine değer vermek şu konularda yardımcı olur;
- İş güvenliği ile ilgili problemlerin çözümü,
- Pozitif iş güvenliği kültürü oluşumu
- Kazaların ve meslek hastalıkların önlenmesi ve işyerine maliyetinin azaltılması,
- Üretim verim ve kalite artışı
- Müşteri ihtiyaçlarının tam karşılanması
- İşyeri ile ilgili yasalara uyum.
- Kendine değer verildiğini düşünen çalışanın işyeri performansı da iyileşecektir. Çalışanlarla iletişimin iyi olması onlarrda işverenlerinin kendi sağlık ve güvenliğini önemsediği bilincini oluşturacaktır.
- Çalışanlarda sadece problemleri sorulmamalı bu problemlerin nasıl çözüleceği konusunda fikirleri de sorulmalıdır.
- Çalışanlar ile iletişimin kötü olması sadece iş güvenliği açısından problemlere yol açmaz işyerinin geleceğini de tehlikeye atar.
Saha Çalışması
Davenport Kraliyet Limanı çalışanlarını motive ederek iş güvenliği kültürünü değiştirmeyi hedefledi amacı çalışanlarını iş sağlığı ve güvenliği kültürüne bağlı kılmak iş güvenliğine katılamalarını sağlamaktı ve 2006 yılında liman işyerlerinde çalışan yetenekli iş güvenliği uzmanları bir danışmanlık grubu kurdu ve bu grup işyerlerindeki yer çalışmalarını, risk değerlendirmelerini, kişisel koruyucu donanımları değerlendirdi ve aşağıdaki uygulamaların yapılmasını sağladı;
- Çalışanlara her pazartesi saat 11:00 ‘de iş güvenliği molası verildi gruplar oluşturuldu ve bu gruplarda çalışanlar iş güvenliği ile ilgili problemleri ve çözüm yollarını tartıştı.
- İş güvenliği uzmanları bu grupları ziyaret etti ve çözülemeyen problemler konusunda yardımcı oldu.
- Yöneticiler ziyaret edildi ve problemler ve çözüm yollarından bahsedildi
Kültür değişimi;
- Çalışanlarda değiştirilmesi çok zor olan biz zaten güvenli çalışıyoruz inancında değişmeler görüldü hala istenen kültür değişiminden uzak olunsa da yaklaşıldı
- Cezalandırma ve zorlama yaklaşımının işe yaramadığı görüldü eğer başarılı olunmak isteniyorsa çalışanlarla iletişim kurmak onların fikirlerini önemsemek gerektiği görüldü
Sonuçlar;
- Kazalar %35 azaldı
- Hastalıktan dolayı işe gelmeme oranı %3 azaldı[3]
[1] HSE Fit3 (Fit for Work, Fit for Life, Fit for Tomorrow) employer and employee surveys 2005/06 (provisional results) and Nichols T, Walters D and Tasiran AC (2007) Journal of Industrial Relations 49: 211-225.
[2] HSE Fit3 (Fit for Work, Fit for Life, Fit for Tomorrow) employer and employee surveys 2005/06 (provisional results) and Nichols T, Walters D and Tasiran AC (2007) Journal of Industrial Relations 49: 211-225.
[3] Involving your workforce in health and safety, Health and Safety Executive , HSG263 (First edition with amendments) Published 2015, ISBN 978 0 7176 6227 2
