Taşınabilir Basınçlı Tüplerde Periyodik Kontrol; Kimler Yapabilir, Hangi Sürede Yapılmalıdır
Yazar;Halil Kale, halil_kale@hotmail.com
Bilindiği üzere İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği taşınabilir basınçlı kapların periyodik yapılmasını istemektedir. Taşınabilir basınçlı kaplarda genel olarak oksijen, karışım gazları, medikal oksijen, CO2 gazı vs. depolanmaktadır. Söz konusu gazların periyodik kontrolü için Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Çıkardığı yönetmelik ayrıca Türk Standartları enstitüsünün standartları bulunmaktadır bu kadar fazla yönetmelik ve standardın hangisinin uygulanacağı çelişkili durumlarda nasıl karar verileceği kafalarda soru işaretlerine neden olmaktadır. Öncelikle taşınabilir gaz tüpleri ile ilgili yönetmelik ve standartlara bakacak olursak;
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği
- Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği
- Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği
- Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği
- Türk Standartları Enstitüsünden TS EN 1802,TS EN 1803, TS EN 1968, TS EN 14876 ve TS EN ISO 16148 standartları
Yukarıda belirtilen İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Ek-III 2.1.2. maddesine göre bilim sanayi ve teknoloji bakanlığının çıkardığı yönetmeliklerde belirtilen hususlardan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde belirtilen hükümlere aykırı olmayanlar saklı kalmak kaydıyla ilgili standartlarda belirtilen kriterlere göre yapılır. Yani öncelik sırası yapılacak olursa;
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği uygulanacak
- Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği, Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği, Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği uygulanacak
- Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından Türk Standartları Enstitüsünden TS EN 1802,TS EN 1803, TS EN 1968, TS EN 14876 ve TS EN ISO 16148 standartları uygulanacaktır.
Yukarıda belirtilen hiyerarşiye göre;
- Periyodik muayeneyi yapabilecek kişiler
- İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde makine mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ya da makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır denilmektedir fakat Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği 13. Maddesinde ise Bir onaylanmış kuruluş tarafından hazırlanan uygunluk değerlendirme ve uygunluğun yeniden değerlendirilmesi sertifikaları ile periyodik muayene, ara muayene ve istisnai kontrol raporları geçerli kabul edilir. İki yönetmelik birlikte değerlendirildiğinde periyodik kontrolleri onaylanmış kuruluşta görev yapan makine mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ya da makine tekniker veya yüksek teknikerlerinin yapması uygun olacaktır. Unutulmamalıdır ki İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği 13. Maddesine göre Yönetmelik kapsamında periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler, bilgilerini Bakanlığa elektronik ortamda kayıt yaptırır.Elektronik ortama kayıt için istenecek bilgiler ile elektronik kayıt işlemlerine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak Tebliğ ile belirlenir. Denilmektedir henüz tebliğ çıkmadığından bildirime ihtiyaç duyulmamaktadır tebliği çıktıktan sonra hem onaylanmış kuruluş olması hem de periyodik kontrolü yapacak teknik elemanın Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına Bildirimde bulunması gerekecektir.
- Periyodik Muayene Süresi
- Periyodik Muayenenin süresi hususu ise İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği ve standartlarda yer almaktadır yönetmelik süre konusunda önceliği standarda vermiştir ve standart da süre bulunmaması halinde genel süre olarak taşınabilir gaz tüpleri için 3 yıllık bir periyodik kontrol süresi belirlemiştir.
- Standartta belirtilen süreler kabaca şunlardır;
- Sıkıştırılmış gazalar için 5-10 yıl
- Sıvılaştırılmış gazlar için 10 yıl
- Aşındırıcı- Toksik, Çok Toksik Gazlar için 3-5 yıl
- Gaz karışımları için 3,5,10 yıldır.
Kaynaklar;
- İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği
- Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği
