Yazıda Neler Var
İşyerinde Gürültü 3; İşyeri Tasarımı, Kişisel Koruyucu Donanım Seçimi
Yazar;Halil Kale, halil_kale@hotmail.com
Alan Tasarımı[1]
Çalışma alanında çıkan tüm sesler odanın duvarlarından yansıyarak geri döner bu da ortamdaki gürültü seviyesini artırır. Ses her zaman bir duvara çarpar ve sesin bir kısmı yutulur bir kısmı ise yansır. Toplam gürültü maruziyeti gürültü kaynağından direk gelen gürültü ve yansıyan gürültüdür. Ses kaynağına uzaklıkla direk sese maruziyet ve yansıma sese maruziyet arasında bağlantı bulunmaktadır. Ses kaynağına yakın olunduğunda daha fazla direk sese maruz kalınır ses kaynağına uzak olunduğunda ise daha fazla yansıma sese maruz kalınır. Direk sese maruziyetin yoğun olduğu bölgeye direk ses bölgesi, yansıma sese maruziyetin yoğun olduğu bölgeye yansıma ses bölgesi denir. Sesin absorbe edilmesi direk sese maruziyet konusunda etkili değilse bile yansıma sese maruziyeti engelleyebilir.
Yansıma Süresi; yansıma süresi alanın akustik açıdan ne kadar ses absorbe edebildiğini ölçmek için yapılır. Yansıma süresi ses kaynağının aniden durdurulması sonrası ortamda devam eden sesin kesilme süresi hesaplanarak hesaplanır. Örneğin evlerde ortalama yansıma süresi 0,5 saniye iken, hollerde 1-2 saniyedir.
Absorbe edici malzeme kurulumu; absorbe edici malzeme yansıyan sesi engellemek için kurulur. Absorbe edici malzemeler şunlardır;
- Gözenekli malzemeler(taş yünü, cam yünü cs.) bu tip malzemeler sesi kalınlığına göre içerisinde dağıtırlar. Yüksek frekanslı seslerde daha etkilidirler. Duvara monte edilirler veya tavandan sarkıtılırlar.
- Diyafram malzemeler; duvarda tahta çubuklar üzerine monte edilmiş tahta panellerdir ses enerjisini arka kısmında bulunan havayı sıkıştırmak suretiyle dağıtırlar. Düşük frekanslarda etkilidir.
- Yansıtıcı malzemeler; Kavisli malzemelerdir, su şişesinin iç kısmı gibi kavisi ve boğazı vardır kavis içerisine giren ses boğaz içerisine yansıyarak enerjisi azalır. Malzeme geometrisine göre değişen frekanslarda etkilidir.
Yalıtım Katsayısı(α); yalıtım katsayısı ses yalıtım malzemesinin etkinliğini gösteren katsayıdır 0 ile 1 arasında değişir 0 olduğunda tam yansıtıcıdır, 1 olduğunda ise tam yalıtıcıdır.
Kişisel koruyucu Donanım Seçimi[2]
Mevzuatımızda İşyerinde gürültü teknik ve organizasyonel önlemlerle azaltılamadığı durumlarda son çare olarak çalışanlara kişisel koruyucu donanım verilmesi öngörülmüştür. Gürültü konusunda kişisel koruyucu donanım olarak kulak tıkaçları ve kulaklıklar kullanılmaktadır. Kulak koruyucularının gürültü önleme kapasitesi şu parametrelerle tanımlanmaktadır;
- Ortalama ses azaltma değeri ve standart sapma
- Yüksek frekansta ses azaltma değeri
- Orta frekansta ses azaltma değeri
- Düşük frekansta ses azaltma değeri
- Kulaklık Derecesi
Ortalama ses azaltma değeri kulak koruyucusunun etkinliğini değerlendirmede en önemli parametredir.
Kulaklıkların performansı;
- Kulaklık büyüklüğü ve ağırlığı
- Kullanıcının kulağına göre ayarlanabilirliği
- Kullanıcının kulağına yaptığı baskı
- Yüksek ve düşük sıcaklığa dayanıklılığına göre değişmektedir.
Kulak Tıkaçlarının Performansı ise yapıldığı malzeme, şekli ve büyüklüğüne göre değişmektedir.
Uygun Kulak Koruyucusunu Belirlerken;
- CE işaretinin olduğundan,
- Gerekli gürültü seviyesi azaltması yapabildiğinden,
- Çalışma şartları ve ergonomik şartlara uygun olduğundan;
- Diğer koruyucu donanımlara uygun olduğundan,
- Engelli çalışanların rahatça kullanabildiğinden emin olunmalıdır.
Kulak tıkaçlarını gürültülü ortamda kısa süre bile olsa çıkarılmamalıdır kısa süreli çıkarmak 8 saatlik gürültüye maruziyeti önemli oranda artırmaktadır.
[1] [2]Non-Binding Guide To Good Practice For The Application Of Directive 2003/10/Ec “Noise At Work”, European Commission
