Sağlıklı Çalışma Ortamı Oluşturmak
Yazar;Halil Kale, halil_kale@hotmail.com
Bina Hizmetleri ve İç Ortam
Hava Kalitesi, havalandırma, hava akışı
Havalandırma sistemi şu şartları sağlamalıdır;
- Sağlıklı ve rahat bir iç ortam havası oluşturulmalı: ör: temiz hava girişi
- Hava kalitesini bozucular ve hava kirleticileri ortamdan uzaklaştırılmalı: sigara dumanı, toz, duman
- İç ortam sıcaklığı sağlığa uygun ve rahat hale getirilmeli; sıcaklık ve nem ölçümleri
Ofislerde doğal havalandırma yeterli olmayabilir, aşağıdaki standartaları sağlayan mechanik havalandırma sistemi gerekli olabilir;
- Minimum hava akış hızı sigara içilmeyen ortamlarda en az 8 dm3/sn. sigara içilen ortamlarda en az 328 dm3/sn. olmalıdır.
- Hava akış hızı 0,25—0,35 m/sn arasında olursa cereyeanlı 0,1 m/sn.’nin altında olursa durgun olarak nitelendirilebilir. Eğer sıcaklıklar çok yüksekse normal hava akış hızı 0,1-0,25 m/sn. arası normal kabul edilir.
- Fotokopi bölümü ve sigara içilebilen dinlenme alanları ayrı havalandırma tesisatı ile donatılmalıdır.
- Hava girişi dışarıdaki kirliliği içeriye alamayacak şekilde tasarımlanmalıdır.
İşyerinde sadece havalandırma sistemini açmak problemi gidermez, içeri giren hava kalitesi, içerideki sigara dumanı, kimyasal dumanı ve tozlar da dikkate alınmalıdır.
Sıcaklık
İşyeri sıcaklığı iel ilgili uygunsuzlukların tek başına hasta bina sendromuna yol açtığı nadirdir. Fakat çok yüksek sıcaklıklar veya çok fazla sıcaklık değişimleri diğer etkenleri tetikleyerek bu sendroma yol açabilir. İdeal sıcaklık kişilere, mevsime, bölgeye göre değişiklik gösterebilmektedir sabit bir ideal sıcaklık tanımı bulunmamaktadır. Tavsiye edilen minimum çalışma alanı sıcaklığı 16 derecedir. Ofislerde bu sıcaklık 19 derecedir.
Nem Oranı
Sıcaklık gibi nemlilik de tek başına hasta bina sendromuna nadiren yol açar. Kabul edilmeyecek derecede yüksek veya düşük nemlilik diğer faktörlerle birleşirse sendroma yol açabilir. Örneğin yüksek nem zararlı bakterilerin çoğalmasına ortam sağlar, az nemlilik toz oluşumu artırır ve kuru göze, kuru buruna, kuru boğaza neden olur. Ofislerde genel olarak ne m oranı %40-%70 arasında olmalıdır. Sıcak ofislerde %40’a yakın olmalıdır. Sıklıkla ve nemlendirme ekipmanlarını da içine alan kontroller yapılmalıdır.
Işıklandırma
Ofislerde ışıklandırma;
- Kontrolü sağlanabilir
- Doğal ışıklandırmaya öncelik veren
- Parlamaları engelleyen
- Kirlenebilir kısımlar düzenli değiştirilebilir
- İş, özellikle ekranlı araçlarla çalışma işi için uygun olmalıdır.
Gürültü
Gürültünün şiddeti tek başına hasta bina sendromuna yol açmamaktadır. Daha çok gürültünün çalışma gücü için rahatsız edici etkileri bulunmaktadır. Düşük gürültü emisyonlu ofis mobilyaları çalışanları rahat ettirecektir. Buna rağmen ortamda havalandırma sesi, borulardan akan su sesi gibi istenmeyen gürültü kaynakları bulunabilir. Gürültüden şikayetler arttığında gürültü seviyesini düşürmek için uzmanlara başvurmak gereklidir, çünkü gürültü seviyesini düşürmek için yapılacak tadilatlar masraf gerektirir, uzman görüşü alınmazsa para ve zaman kaybına yol açabilir.
Ofis Ekipmanları ve Mobilyalar
Ofis ekipmanları ve yeni mobilyalar uçucu organik bileşikler olarak adlandırılan kimyasallar yayabilirler bunlar da hasta bina sendromu ile ilişkilidir. Problemin büyük kısmı taşındıktan birkaç ay sonra kaybolur fakat yeni mobilya alınınca problem yeniden ortaya çıkabilir. Bu husustaki sorunlardan biri de ortamdaki uçucu bileşiklerin genelde mevzuatın öngördüğü sınırların çok altında olmasıdır. Ölçüm yapmak çok zor ve çok pahalıdır. Buna rağmen mobilyaların veya binanın yayabileceği bileşikler tahmin edilebilir veya üreticilerden sorulabilir. Bu durumda seçim yapılırken az emisyonlu ürünler seçilmelidir örneğin: formaldehit emisyonu azaltılmış mobilyalar.
Bakım
Bina ve bina hizmetleri sistemi bakımı;
Binada yapılan iyi bakım hizmetleri hasta bina sendromunu engellemek için çoğunlukla en iyi yoldur.
Bina bakımı şunları içermelidir;
- Binadaki kumaş kısımları
- Bina hizmetleri(ısıtma, havalandırma, aydınlatma)
- Bina mobilyaları
- Ofis ekipmanları
Etkili bina bakımı prosedürü aşağıdaki durumların kontrol sonuçlarını kaydetmeyi ve izlemeyi gerektirmektedir;
- Sistem performans testleri
- Bina durumun görsel kontrolü
- Sistem parçalarının kontrolü
- Değiştirilebilir parçaların durumları(filtre vs.)
- Temizleme operasyonları
Bakım prosedürü için dikkat edilecek diğer hususlar;
- Uzman testi veya temizleme gerektiren birimler
- İşlemleri yaparken çıkabilecek problemler
- Yıl içinde mevsim veya dış sıcaklığa bağlığı ekipmanlarda nasıl değişiklik yapılacağı
Temizleme, kontrol, bakım ve test kayıtlarını tutmak bina bakım hizmetlerini etkili hale getirir. Bina bakım hizmetlerinin önemli yanlarından biri de bakım hizmeti ile görevlendirilen çalışanların görevlerini dikkatle ve bakım prosedürüne bağlı kalarak yapması gerekmektedir. Bunu kolaylaştırmanın yolu da bakım prosedürünü yazılı hale getirmek ve uygun yerlere asmaktan geçmektedir.
Ofis mobilyaları ve temizleme;
Temizlik hasta bina sendromunun önlenmesinde en önemli faktörlerden biridir. İşyeri bölümlerinin temizlik rutini için uygun plan hazırlanmalıdır. Bazı örnek rutinler aşağıdadır;
- Bina soğutma ve nemlendirme ünitesi gibi alanları (Yıllık)
- Havalandırma sistemi (yıllık)
- Pencereler ve ışıklandırmalar (aylık veya 3 aylık)
- İç yüzeyler, ofis halıları, mobilyalar, masa ve sandalyeler (günlük) detaylı temizlik (yıllık)
Temizlik sırasında temizleme metodları ve temizlik malzemesi seçimi de önem arz etmektedir. Temizlik malzemesi seçerken kuvvetli rahatsız edici kokular yayan malzemeler seçilmemelidir. Yüzeyi tahriş eden, iç ortama toz ve mikrobiyolojik partikül yayan metodlardan uzak durulmalıdır. Elektrikli süpürge filtreleri ortama toz yaymamalıdır. Temizleme prosedürünün önemli yanlarında biri de masaların üzerinde dağınıklığa eden olacak kağıt vs. bulunmamasıdır. Bunu engellemek için temiz masa ve yer kuralı getirilip çalışanlardan gün sonunda masalarında kağıt vs. bırakmaması istenebilir. Ayrıca temizliğin zamanlaması da önemlidir örneğin mesai sonrası yapılan temizlik mesai öncesi sabah yapılan temizliğe göre çöp kovalarının kokusunun gideceği ve temizlik sırasında uçuşan tozların yere inmesi için zaman olacağı yönünden daha avantajlıdır.
İş Faktörleri
Yönetim Sistemleri
Yönetim sistemlerinin hasta bina sendromuna neden olmadığı bilinse de çalışanların mutsuzluğu iş tatminsizlikleri sendromun etkilerini daha ağır hale getirecektir. Yönetim sistemleri ile ilgili problemler daha çok ortam yönetiminin azaldığı durumlarda oluşmaktadır, büyük alanlar ısıtma, havalandırma, nemlendirme kontrolünün olmadığı açık ofisler problem oluşturmaktadır. İyi iletişim ve çalışanlar ile yöneticiler arasında iyi ilişkiler çalışanların rahatsızlıklarını anlatması açısından ve yöneticilerin eksikliklerini görmesi açısından iyi bir araçtır. Çalışan temsilicisi bu ilişkileri kurmak için önemli bir yere sahiptir.
Ekranlı Araçlarda Çalışmada İş Organizasyonu
Çalışanların mutsuzluğu kötü çalışma ve işyeri dizaynına neden olabilir. Uygun dizayn birçok çalışan için iyi çalışma açısından en önemli husustur. Bu amaçla çalışanlara kendi hedefleri doğrultusunda eşyaları dizayn etme şansı verilmelidir. Çalışanları mola verme konusunda özgür bırakmak görev sıralamasını çalışana bırakmak, görevlerin aksaması için molaları uygun şekilde organize etmek çalışanların performansı ve mutluluğu açısından önemlidir.
Açık ofislerde çalışanlara çalışma alanını dizayn etme fırsatı verilmesi daha önemlidir. Açık ofislerlerde duvar boya renkleri de çalışanları mutlu edecek şekilde seçilmelidir.
Hasta Bina Sendromu 1: Binanız Hasta Mı? yazısını okumak için tıklayınız…
