Sağlık Gözetimi; Sınırları, İtiraz Usulü

Sağlık Gözetimi; Sınırları, İtiraz Usulü

Yazar;Halil Kale, halil_kale@hotmail.com

Bilindiği üzere 4857 sayılı kanun zamanında da uygulaması bulunan sağlık raporu ve sağlık gözetimi 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kanun ve bu kanuna bağlı çıkan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik kapsamında birtakım değişikliklere uğramıştır.

İşyerinde sağlık gözetiminin çerçevesi iş sağlığı ve güvenliği kanunu 15. Maddesinde belirlenmiştir, söz konusu maddenin 1. Fıkrasının a bendine göre “Çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.” yani işveren;

• Çalışanları sağlık gözetimine tabi tutacaktır
• Sağlık gözetiminin sınırlarını maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerine göre kendisi belirleyecektir

Sağlık Gözetiminin Sınırları

Burada dikkat edilmesi gereken ve çokça kafalarda soru işareti bırakan konu sağlık gözetimi yapılırken hangi tetkik ve muayenelerin yapılacağıdır kanundan da anlaşılacağı gibi bu durum çalışanın maruz kalacağı risklere göre işverenin inisiyatifindedir.

Bu durumun istisnaları ise şunlardır;

• Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğe göre kurşuna maruz kalabilecek çalışanlarda kanda kurşun ölçümü yapılması zorunludur.
• Kanserojen Veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğe göre kanserojen veya mutajen maddeye maruz kalabilecek çalışanlara biyolojik gözlem yapılmalı ve iş sağlığı alanında en son geliştirilen testler uygulanmalıdır.
• Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmeliğe göre çalışanın maruz kaldığı biyolojik etkene karşı bağışıklığı yoksa aşı yapılması, erken ve geri dönüşü olan etkilerin saptanmasının yanı sıra biyolojik ölçümleme yapılmalıdır.
• Tozla Mücadele Yönetmeliğine göre toz maruziyetlerinin olabileceği işlerde çalışanların akciğer radyografisi çekilip ilo okuyucuları tarafından radyografiler değerlendirilmelidir.

Sağlık Gözetiminin Periyodu

Sağlık gözetiminin periyodu ise İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 15. Maddesinde belirlenmiştir, söz konusu maddenin 1. Fıkrasının b bendinde belirtilmiştir buna göre çalışanların;

• İşe girişlerinde: Çalışan işe ilk girişinde sağlık gözetimine tabi tutulmalıdır, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde sağlık göstemine tabi tutulmadan işçi çalıştırılamaz.
• İş değişikliğinde: Çalışanın aynı işyerinde fakat farklı bir iş yapmaya başlamışsa bu işi yapamaya sağlık yönünden elverişli olup olmadığı ile ilgili mutlaka yeniden sağlık raporu alınması gerekmektedir.
• İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde.
• İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla: Bakanlık bu aralıkları Çok Tehlikeli(Yılda bir), Tehlikeli(3 yılda bir), Az tehlikeli(5 yılda bir) şeklinde belirlemiştir. Özel politika gerektiren grupta yer alanlardan çocuk, genç ve gebe çalışanlar için en geç altı ayda bir defa olmak üzere periyodik muayene tekrarlanır. Ancak işyeri hekiminin gerek görmesi halinde bu süreler kısaltılır.

Sağlık Gözetiminin Maliyeti

6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu 15. Maddesi 4. Fıkrasına göre: “Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz.” Fakat uygulamada özellikle işe giriş sağlık gözetiminde tetkikleri işe girecek kişiye yaptırıp sağlık raporunu bu tetkiklere göre vermektedirler bu durum eğer kişi çalışan sıfatını kazanmadan tetkikleri yaptırmışsa işverenin bu maliyeti karşılamasına gerek olmadığı fakat iş sözleşmesi imzalanmış artık işyeri çalışanı sıfatı kazanılmışsa tetkiklerin maliyetini işverenin karşılaması gerektiği kanaatindeyiz. Burada dikkat edilmesi gereken husus ek maliyetlerin de çalışana yansıtılamayacağıdır yani özel tetkikler ve ileri tetkikler işveren tarafından karşılanmalıdır.

Sağlık Raporu

Çalışanlara yapılacak sağlık gözetimin bir parçası da işe giriş/periyodik sağlık raporu hazırlamaktır söz konusu raporun formatı İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik Ek-II’sinde gösterilmiştir.Burada dikkat edilmesi gereken husus yeni formatta eski formatta bulunan periyodik sağlık kontrolü kutucuklarının kaldırılmasıdır yani periyodik sağlık raporu hazırlanırken de söz konusu rapor en baştan yeniden düzenlenecektir. Bir diğer husus ise sağlık raporu sonuç kanaat bölümünde yazdığı gibi çalışanın hangi işte çalışabileceğinin uygun olduğu yazılmalı ve gece çalışıp çalışamayacağı ibaresi düşülmelidir.

Sağlık Raporu Kimden Alınabilir?

Sağlık raporunu 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu 15. Maddesi 3. Fıkrasına göre işyerinde görevli işyeri hekiminden alınır bu durumun istisnası ise; 10’dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli işyerleri için ise kamu hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden de alınabilir.

Sağlık Raporlarının ve Sağlık Dosyalarının Saklanması

İşyeri Hekimi Ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk Ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğin 9. Maddesinde: “Çalışanların yapacakları işe uygun olduklarını belirten işe giriş ve periyodik sağlık muayenesi ile gerekli tetkiklerin sonuçlarını EK-2’de verilen örneğe uygun olarak düzenlemek ve işyerinde muhafaza etmek.”  Görevi işyeri hekimine verilmiştir. Bunun yanında İş Sağlığı Ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğinin 9. Madde 1. Fıkra b bendinde “İşveren işten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle çalışanların kişisel sağlık dosyalarını, saklar” denilmiştir. Burada ikili bir ayrıma gidilmiştir işçi çalıştığı sırada sağlık gözetimi dosyalarının saklanması görevi özel olarak işyeri hekiminin görevidir. Çalışan işten ayrıldıktan sonra bu kayıtları saklama görevi artık işyeri hekiminin görevi değil işverenin yükümlülüğündedir.

Sağlık Raporlarına İtiraz

Sağlık raporlarına itiraz usulü 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu 15. Maddesi 3. Fıkrasında belirtilmiştir buna göre;” Raporlara itirazlar Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılır, verilen kararlar kesindir.” İtirazın nasıl yapılacağı kimlerin itiraz edebilecekleri hak düşürücü zaman aşımı kanunda belirtilmemiştir. Bu problemler hukukun genel ilkeleri ile çözülecektir buna göre belirtilmediğinden itiraz yazılı veya sözlü yapılabilir itiraz edebilecek kişiler ise söz konusu işlemden zarar gören kişilerdir.

 

 

Sağlık Bakanlığı Tarafından Yayınlanan Hakem Hastane Listesi;

SIRA NO	İLİ	HASTANE
1	Adana	Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi
2	Adıyaman	T.C. Sağlık Bakanlığı Adıyaman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi
3	Afyonkarahisar	Afyonkarahisar Devlet Hastanesi
4	Ankara	Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi
5	Ankara	Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi
6	Ankara	Ankara T.C. Sağlık Bakanlığı Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Yenimahalle Eğitim ve Araştırma Hastanesi
7	Ankara	Ankara T.C. Sağlık Bakanlığı Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi
8	Ankara	Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi
9	Ankara	Dr. Sami Ulus Kadın Doğum Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi
10	Antalya	Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi
11	Aydın	Aydın Devlet Hastanesi
12	Balıkesir	Balıkesir Devlet Hastanesi
13	Bingöl	Bingöl Devlet Hastanesi
14	Bolu	İzzet Baysal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
15	Bursa	Şevket Yılmaz Eğitim ve Araştırma Hastanesi
16	Bursa	Bursa Devlet Hastanesi
17	Çanakkale	Çanakkale Devlet Hastanesi
18	Çankırı	Çankırı Devlet Hastanesi
19	Denizli	Denizli Devlet Hastanesi
20	Diyarbakır	Diyarbakır Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi
21	Elazığ	Elazığ Eğitim ve Araştırma Hastanesi
22	Erzurum	Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi
23	Eskişehir	Eskişehir Devlet Hastanesi
24	Gaziantep	Dr. Ersin ARSLAN Devlet Hastanesi
25	İstanbul	Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi
26	İstanbul	İstanbul Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi
27	İstanbul	Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi
28	İstanbul	İstanbul Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi
29	İstanbul	Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi
30	İstanbul	İstanbul Kartal Dr. Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesi
31	İstanbul	İstanbul Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
32	İstanbul	T.C. Sağlık Bakanlığı İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi
33	İstanbul	Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi
34	İzmir	T.C. Sağlık Bakanlığı İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi
35	İzmir	Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi
36	İzmir	İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi
37	İzmir	İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi
38	Kahramanmaraş	Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi
39	Kayseri	Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi
40	Konya	Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi
41	Malatya	Malatya Devlet Hastanesi
42	Mersin	Mersin Devlet Hastanesi
43	Rize	T.C. Sağlık Bakanlığı Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi
44	Sakarya	T.C. Sağlık Bakanlığı Sakarya Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi
45	Samsun	Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi
46	Sivas	Sivas Numune Hastanesi
47	Şanlıurfa	Şanlıurfa Mehmet Akif İnan Eğitim ve Araştırma Hastanesi
48	Trabzon	Trabzon Kanuni Eğitim ve Araştırma Hastanesi
49	Van	Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi
50	Zonguldak	Zonguldak Atatürk Devlet Hastanesi