| Yazar; Mehmet SOLAK
21.03.2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan 7103 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile çalışma hayatında bazı değişikler olmuştur. Bu değişikliklerin çoğunlukla vergi hususu ile bağlantılı olmakla birlikte aşağıda bu konular ayrıntılı bir şekilde açıklanmaya çalışılacaktır. 1– Kadın işçilere Kreş ve gündüz bakım evi Desteği Kanunla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 23. maddesinin 1. fıkrasına bent eklenerek çocuğunu kreş ve gündüz bakımevine göndermesi halinde kreş gündüz bakım evi için ödenen ücretine ilişkin Gelir Vergisi istisnası getirilmiştir. Buna göre her çocuk için aylık asgarî ücretin aylık brüt tutarının %50’ni (2018 yılı 1.014,75 TL) aşmamak üzere bu istisnadan yararlanabiliyor( hemen belirtelim ki yasa çıktığında bu oran % 15’ti. Bakanlar Kurulu 2018/11674 sayılı aldığı kararla kreş ve gündüz bakım evi yardımının vergi istisna oranı 05 Mayıs 2018 tarihinde %15’ten %50’ye çıkardı.). Şartlar ise; 1-Kreş ve gündüz bakım evi özel sektör olacak, 2-Yapılacak olan ödeme işçiye verilmeyecek. İşveren tarafından direkt kreş ve gündüz bakımevi hesabına yapılacak, 3- Kreş ve gündüz bakımevi hizmetini sağlayanlara yapılan ödemelerin belirlenen istisna tutarını aşan kısmı ile hizmet erbabına bu amaçla nakden yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilecek. 4-Çocuklarını kamuya ve kamu tüzel kişiliğe ait kreş ve gündüz bakımevine gönderenler uygulamadan faydalanamayacak. Kreş desteği çalışana verilecek ek bir ödeme olmayıp işverence kreş ve gündüz bakımevi için işçinin normal ücretine ilave olarak yapılan ücret niteliğindeki ödemenin gelir vergisinden istisna edilmesi ile ilgilidir. Kanun değişikliği sonrası asgari ücretli kadın çalışandan 1.014,75-TL*0,15= 152,21-TL vergi kesilmeyecek, dolayısıyla çalışan kadının o ay ki maaşı 152,21-TL artmış olacaktır. Yüksek ücretlilerde gelir vergisi dilimlerinin artması sebebiyle vergi istisnası sonucu destek rakamı artacaktır. 2- Vergi Dilimi nedeniyle Ücrette Azalma Önlenecek 7103 sayılı kanunun 6. maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 32. maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir. “Net ücretleri, bu Kanunun 103. maddesinde yazılı tarife nedeniyle bu maddedeki esaslara göre sadece kendisi için AGİ hesaplanan asgarî ücretlilere, içinde bulunulan yılın Ocak ayına ilişkin ödenen net ücretin (ilgili yılda geçerli asgarî ücretin dönemsel olarak farklı tutarlarda belirlenmiş olması halinde, yeni asgarî ücretin geçerli olduğu aylar için artışın uygulandığı ilk aydaki ücret üzerinden Kanunun 103. maddesinde yer alan tarifenin ilk dilimindeki oran baz alınarak hesaplanan net ücretin) altında kalanlara, bu tutar ile bu tutarın altında kalındığı aylara ilişkin olarak aylık hesaplanan net ücreti arasındaki fark tutar, ücretlinin asgari geçim indirimine ayrıca ilave edilir. Bu fıkrada geçen net ücret, yasal kesintiler sonrası ücret tutarına ücretlinin asgari geçim indiriminin ilavesi sonucu oluşan ücreti ifade eder.” Yukarıda eklenen fıkra ile Asgari geçim indirimi uygulamasında artan oranlı gelir vergisi tarifesi dolayısıyla meydana gelen azalmanın önlenecektir. Daha önce Bakanlar Kurulu kararı ile yıl sonunda meydana gelen asgari ücretteki azalmaya ilişkin önlem yeni düzenleme ile yasada yerini almıştır. 3– İkale Sözleşmesi gibi İş İlişkisini Sonlandıran Çeşitli Tazminatlar Ücret Niteliğinde Sayılacak Gelir Vergisi kanununun ücretten sayılan ödemelere ilişkin 61. maddesine aşağıdaki bent eklenmiştir. “ Hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra; karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar.” Bu bendin eklenmesi ile uygulamada ikale sözleşmesi olarak adlandırılan ve işçi ve işverenler arasında işin sonlandırılmasına bağlanan çeşitli tazminat vb. ödemelerin de Gelir Vergisi Kanunu bakımından ücret niteliğinde olduğu düzenlenmiştir. Bu düzenleme öncesindeki durumda Maliye Bakanlığı ile mahkemeleri arasında görüş farklılığı bulunmaktaydı. Böylelikle tartışmalı olan bir konu netleştirilmiştir. 4- İkale ile İş Akdinin Sonlanmasında Vergi kesilecek Gelir Vergisi Kanunun 25.Maddesinin 7. Nolu bendi değiştirilerek ikale sözleşmesi (karşılıklı sonlandırma) ile çalışması sona erdirilen çalışanlara kıdem tazminatının aşan kısmı için gelir vergisi kesilmesi ile ilgili düzenleme aşağıdaki gibidir. “Hizmet erbabının tabi olduğu mevzuata göre bu bendin a alt bendinde belirtilen istisna tutarının hesabında dikkate alınmak şartıyla, hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra; karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar (Bu bendin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye MB yetkilidir.” İkale, iki tarafın karşılıklı anlaşıp aralarındaki sözleşmeyi feshetmek için yeni bir sözleşme yapmaları olarak açıklanabilir. Çalışma hayatında işverenler işe iade davaları ile uğraşmamak için işçiye hak edeceği kıdem tazminatından daha fazla hak vererek işçilerle karşılıklı sonlandırma adı altında ikale sözleşmesi yapmaktadır. İkale sözleşmesiyle işçiye kıdem ve ihbar tazminatlarının yanı sıra, iş güvencesine yakın bir miktarda tazminat ödemektedir. Yukarıda belirtilen hükümle de kıdem tazminatının hak edilerek iş akdinin sonlandırıldığı fesihler kastedilmektedir. Buna göre; ikale sözleşmesi ile çalışması sona erdirilen çalışanlara yapılacak ödemelerin 1475 sayılı kanunun kıdem tazminatını düzenleyen 14. maddesine göre hesaplanacak kıdem tazminatına tekabül eden kısım gelir vergisinden istisna edilecek, bu tutarı aşan çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ücret kapsamında değerlendirilerek tüm vergilere tabi tutulacaktır. |
