Kıdem tazminatına hak kazanmış olan işçiye işe başladığı tarih itibariyle bu sürede çalışılmış olan her tam yıl için işveren veya işveren vekili tarafından 30 günlük ücreti üzerinden ödeme yapılması gerekir. Bu bir yılı aşan süreler içinde aynı oranlama yapılmak suretiyle kıdem tazminatı ödenir.
Burada kıdem hesabının başlangıcında önemli olan sigortalık başlangıcı ya da iş sözleşmesinin yapıldığı tarih değil işçinin fiilen işe başladığı tarihtir. Yine kıdem hesabında iş sözleşmesinin sona erdiği tarih yani işçinin fiilen işine son verdiği tarih bizim için hesap yapılırken kıdem tazminatı hesabının sonuncu günü olacaktır.
Kıdem tazminatı hesabında son ayın giydirilmiş brüt ücreti esas alınır. Yani son ayın brüt ücretine süreklilik sağlayan ve para ile ölçülebilen menfaatler hesaba dahil edilir. Burada süreklilik sağlayan haklara örnek olarak prim, yiyecek-giyecek yardımı, kira yardımı, ikramiye, yol (servis) yardımı vb. ödemeler kıdem hesabında kıdeme dahil edilir.
Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi işçiye tazminat tutarına ilave faiz talep etme hakkı doğuracaktır. Bu gecikme süresi için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı üzerinden hesaplama yapılır. Söz konusu faiz sözleşmenin sona erdiği tarih itibariyle işlemeye başlanacaktır. (1475/14-11)
1475 Sayılı Yasa uyarınca kıdem tazminatı tutarı hesaplamasında sınırsız bir ödeme yapılması mümkün olmayıp bir tavan belirlenmiştir. Bu tavan Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet Memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununa göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemeyecektir. (1475/14-13) Kıdem tazminatı tavanı kamu düzeni çerçevesinde yasaya konulduğundan söz konusu hükmün aksine sözleşmeye hüküm konulamaz. 2017 yılı için kıdem tazminatı tavanı ise 4.426,16 TL.
Kıdem tazminatı hesaplaması yapılırken damga vergisi dışında herhangi bir yasal kesinti yapılması mümkün değildir. Bu bağlamda yukarıda açıklamaya çalıştığımız kıdem tazminatına ilişkin hükümleri birer örnek ile daha açık hale getirmeye çalışalım:
Örnek 1: Kıdem tazminatına hak kazanmış olan bir işçinin aylık brüt maaşının 3000 TL olan, her 3 ayda bir ikramiye (1 aylık ücret tutarında) alan aynı iş yerinde 4 yıl 6 ay 10 gün çalıştığını varsayalım.
Çalışanın brüt ücreti 3000 TL
Günlük ücreti: 3000 TL / 30 gün = 100 TL
İkramiye: 12000 TL / 365 Gün = 32,87 TL (yılda 4 aylık ücret tutarı ikramiye alan çalışanın günlük ikramiyesi)
Bu çalışanın giydirilmiş ücreti: 100 TL +32,87 TL = 132,87 TL
günlük giydirilmiş ücretin 30 günlük karşılığı ise 3986,1 TL olmaktadır. Yani bu çalışan çalıştığı yer yıl için 3986,1 TL kıdeme hak kazanır.
4 yıl 6 ay 20 gün çalışan bir kişi ise
4 yıl için, 15994,40 TL
6 ay için 1993,05 TL
20 gün için 218,41 TL
18.205,86-%0,759 (Damga Vergisi)=18.067,00 TL Kıdem tazminatı ödemesi yapılmalıdır.
Örnek 2: Kıdem tazminatına hak kazanmış olan bir işçinin aylık brüt maaşının 6000 TL olan, her 3 ayda bir ikramiye (1 aylık ücret tutarında) alan aynı iş yerinde 4 yıl 6 ay 10 gün çalıştığını varsayalım.
Çalışanın brüt ücreti 6000 TL
Günlük ücreti: 6000 TL / 30 gün = 200 TL
İkramiye: 24000 TL / 365 Gün = 65,74 TL (yılda 4 aylık ücret tutarında ikramiye alan çalışanın günlük ikramiye kazancı)
Bu çalışanın giydirilmiş ücreti: 200 TL +65,74 TL = 265,74 TL
günlük giydirilmiş ücretin 30 günlük karşılığı ise 7.972,20 TL olmaktadır. Ancak kıdem tazminatı tutarı için yıllık tavan 4.426,16 TL olarak hesaplanması gerekmektedir.
(2017 yılı için Yani bu çalışan çalıştığı yer yıl için 4.426,16 TL kıdeme hak kazanır.
4 yıl 6 ay 20 gün çalışan bir kişi ise
4 yıl için, 17.704,64 TL
6 ay için 2.213,08 TL
20 gün için 242,52 TL yani toplamda 20.160,24 TL.
20.160,24- %0,759 (Damga Vergisi)=20.007,00 TL Kıdem tazminatı ödemesi yapılmalıdır.
