ANONİM / LİMİTED ŞİRKET ORTAKLARININ SİGORTALILIK STATÜSÜ
Yazar; Hüseyin KASAY
(h.kasay@hotmail.com)
Şirket ortakları, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince, (4/b kapsamında), sigortalı sayılmaktadırlar.
1 Mart 2011 tarihinde yürürlüğe giren 6111 sayılı Kanun ile hizmet çakışması durumuyla ilgili bir düzenlemeye gidilmiştir. 6111 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce bir sigortalının 4/a (SSK) ve 4/b (BAĞKUR) kapsamında sigortalılığının çakışması halinde, önce başlayan sigortalılık hali geçerli sayılmaktaydı. Örneğin, kişi limited şirket ortağıyken hizmet akdine tabi olarak bir işyerinde çalışmaya başlarsa, limited şirket ortaklığı daha önce başladığı için 4/b (Bağ-kur) kapsamında sigortalı sayılmaktaydı.
6111 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesiyle beraber 5510 sayılı Kanun’un 53. maddesinin birinci fıkrasında değişiklik yapıldı ve sigortalının 4. maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde kanun kapsamına girmesi halinde 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi (SSK) kapsamında sigortalı sayılacağı hüküm altına alındı.
Sigortalının aynı anda 4/a (SSK) ve 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde kanun kapsamına girmesi halinde ise 4/a (SSK) kapsamında sigortalı sayılacak. Yani şirket hisselerini devretmeden bir başka yerde SSK’lı çalışmaya başlarsa SSK 4/a sigortalılığı başlayacak.
Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (4/a SSK) bendi kapsamındaki sigortalılığı esas alınanlar, yazılı talepte bulunmak ve Kanunun 82. maddesine göre belirlenen prime esas kazanç alt sınırı ve üst sınırına ilişkin hükümler saklı olmak kaydıyla, esas alınmayan (4/b BAĞKUR) sigortalılık statüsü kapsamında talep tarihinden itibaren prim ödeyebilirler. Bu şekilde ödenen primler; iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar yönünden, Kanunun 4/b (Bağ-kur) kapsamında sigortalılık statüsünde, kısa vadeli sigorta kollarından sağlanan diğer yardımlar ile uzun vadeli sigorta kollarından sağlanan yardımlar yönünden ise Kanunun 4/a (SSK) kapsamında sigortalılık statüsünde değerlendirilir.
5510 sayılı Kanun’a göre, 4-1/(b) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden, 4-1/a bendi kapsamında sigortalı bildirilemezler. Hatta şirket ortağı olduğu şirkette bilfiil üçüncü bir kişinin işini de yapsa, 1.10.2008 tarihinden sonra artık hiç kimse kendisine ait veya ortak oldukları işyerlerinden, 4-1/a bendi kapsamında sigortalı olmayacaktır.
Ancak, 1.10.2008 tarihinden önce, 5510 sayılı Kanun’un 4-1/(b) bendi kapsamında sigortalı oldukları halde, usulüne uygun şekilde kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden 4-1/a bendine tabi prim ödemesi olanların sigortalılıkları kesintiye uğrayıncaya kadar devam ettirilmektedir.
Örneğin, 1.10.2008 tarihinden önce SSK sigortalısı olarak çalıştığı şirkete sonradan ortak olanların SSK sigortalılığı kesintiye uğrayıncaya kadar devam ettirilmektedir. Ancak, benzer şekilde 1.10.2008 tarihinden sonra SSK sigortalısı olarak çalıştığı şirkete sonradan ortak olanların SSK sigortalısı olmaları mümkün olmayacaktır.[1]
| Adi Şirket Ortağı |
Hiçbir şekilde kendi şirketinde (4/a) sigortalısı olamaz. ** |
|
| Kollektif Şirket Ortağı | ||
| Limited Şirket Ortağı | ||
| Adi Komandit Şirket | ||
|
Anonim Şirket |
Yönetim Kurulu Üyesi Ortak | Hiçbir şekilde kendi şirketinde (4/a) sigortalısı olamaz. ** |
| Yönetim Kurulu Üyesi Olmayan Kurucu Ortak | 4/b sigortalısı olanlar arasında sayılmamıştır. Bu nedenle kendisine ait anonim şirkette hizmet akdine tabi çalışması halinde 4/a kapsamında sigortalı bildirilebilir. | |
| Yönetim Kurulu Üyesi Olmayan Diğer Ortak | 4/b sigortalısı olanlar arasında sayılmamıştır. Şirkette ayrıca başka bir görev üstleniyorsa hizmet akdinin mevcudiyeti halinde 4/a kapsamında sigortalı bildirilebilir. | |
| ** NOT : Kollektif Şirket ve Adi Şirket Ortakları hariç 01.10.2008 tarihinden önce bir hizmet akdine dayanarak SSK tabi çalıştıkları şirkette sonradan ortak olanlar SSK sigortaları sonradan kesintiye uğrayıncaya kadar 4/b (BAĞ-KUR) sayılmazlar, bunlar 4/a kapsamında sigortalı sayılırlar. | ||
——————————————————————————————-
[1] 5510 Sayılı Kanun Sigortalılık hallerinin birleşmesi MADDE 53- (Değişik birinci fıkra: 13/2/2011-6111/33 md.) Sigortalının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statüleri ile (c) bendinde yer alan sigortalılık statüsüne aynı anda tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde ise aynı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır. Ancak, sigortalılık hallerinin çakışması nedeniyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı esas alınanlar, yazılı talepte bulunmak ve Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas kazanç alt sınırı ve üst sınırına ilişkin hükümler saklı olmak kaydıyla, esas alınmayan sigortalılık statüsü kapsamında talep tarihinden itibaren prim ödeyebilirler. Bu şekilde ödenen primler; iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar yönünden, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık statüsünde, kısa vadeli sigorta kollarından sağlanan diğer yardımlar ile uzun vadeli sigorta kollarından sağlanan yardımlar yönünden ise Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık statüsünde değerlendirilir. Bu fıkra hükümlerine göre ödeme talebinde bulunulduğu halde ait olduğu ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenmeyen primlerin ödenme hakkı düşer. 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi ile aynı maddenin birinci fıkrasının (b) bendindeki diğer sigortalılık statülerine aynı anda tabi olacak şekilde çalışılması durumunda, (b) bendinin (4) numaralı alt bendi dışındaki diğer sigortalılık durumu, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında muhtar sigortalılığı ile aynı maddenin birinci fıkrasının (b) bendindeki diğer sigortalılık statülerine aynı anda tabi olacak şekilde çalışılması durumunda muhtar sigortalılığı dikkate alınır.
